"Program do backupu danych i systemu operacyjnego dla firm. Doskonałe rozwiązanie dla administratorów pozwalające wykonać kopię zapasową wszystkich komputerów w sieci"
tagi: backup odzyskiwanie kopia zapasowa kopia bezpieczeństwa archiwizacja backup systemu backup plików backupu rozwiązanie program narzędzie sieciowe sieci
Odzyskiwanie systemu operacyjnego z kopii zapasowej
Artykuł opisuje w jaki sposób odzyskać po awarii w pełni działający system operacyjny wraz z zainstalowanym oprogramowaniem, sterownikami i danymi użytkownika (ang. bare metal restore).
Instalacja systemu operacyjnego, w zależności od wersji i szybkości komputera, zajmuje przeważnie pół godziny. To jednak nie wszystko. Trzeba również uwzględnić czas potrzebny na instalację oprogramowania, jego konfigurację, dostosowanie systemu do pracy w firmowej sieci LAN i na zakończenie, przywrócenie profilu i danych użytkownika. Wszystkie te czynności mogą zająć nawet kilka godzin. W praktyce - komputer nie będzie nadawał się do pracy przez cały dzień.
W artykule Archiwizacja systemu operacyjnego został opisany sposób przygotowania odpowiedniego zadania umożliwiającego jednorazową lub cykliczną archiwizację plików wchodzących w skład systemu operacyjnego.
Jeżeli dysponujemy przynajmniej jedną taką kopią bezpieczeństwa, możemy przywrócić działający system operacyjny.
Przy pomocy Ferro Backup System można odtworzyć cały system operacyjny wraz z wszystkimi zainstalowanymi programami (ang. bare metal restore).
Odtworzenie systemu operacyjnego i danych użytkownika po katastrofie (ang. disaster recovery) wyeliminuje konieczność jego ponownej instalacji i konfiguracji, przez co skutki awarii będą znacznie mniej uciążliwe.
Rodzaj dysku i format partycji
Programy wykonujące kopię systemu operacyjnego w formie obrazu dysku lub partycji (ang. disk image / partition image), oprócz plików, zapisują tablice alokacji (FAT/MFT) oraz sektory rozruchowe. Z tego względu, podczas przywracania systemu operacyjnego, z takiego backupu nie będzie można zmienić formatu partycji, a rodzaj dysku twardego często również będzie musiał pozostać taki sam.
Kopia zapasowa systemu operacyjnego wykonana przy użyciu Ferro Backup System charakteryzuje się dużo większą elastycznością. Dysk oraz format partycji mogą się różnić od stosowanych pierwotnie. Dysk może być innego producenta, rozmiaru i typu. System operacyjny zainstalowany na dysku SCSI można odzyskać i uruchomić na dysku S-ATA lub P-ATA.
Rozmiar partycji systemowej musi być wystarczająco duży, aby pomieścić wszystkie zarchiwizowane pliki. To jedyne wymaganie. Format systemu plików może się różnić od tego, który był używany oryginalnie. Przy zmianie formatu z nowszego na starszy trzeba jednak pamiętać o występujących między nimi różnicach. Jeśli pierwotnie wykorzystywany był NTFS a decydujemy się na zastosowanie formatu FAT 32, przeszkodą może okazać się ograniczenie maksymalnego rozmiaru pliku w FAT 32 do 4 GB.
Tablica alokacji zostanie automatycznie odtworzona podczas kopiowania plików na nowy dysk twardy, a sektory rozruchowe utworzymy na nowo korzystając z jednego lub dwóch poleceń, które zostały omówione w dalszej części artykułu.
Poniżej zostały opisane trzy kroki, które pozwolą na odzyskanie i powtórne uruchomienie systemu operacyjnego z kopii zapasowej wykonanej przy pomocy Ferro Backup System.
Przygotowanie partycji systemowej
Jeżeli dysk twardy, na którym zamierzamy odtworzyć system operacyjny znajduje się w komputerze docelowym, musimy uruchomić komputer z płyty instalacyjnej systemu Windows lub z dyskietki startowej. Po uzyskaniu dostępu do wiersza poleceń korzystamy z komendy służącej do zarządzania partycjami dysku. W zależności od interpretera poleceń, którym dysponujemy, będzie to fdisk (Windows 95, Windows 98, Windows Me) lub diskpart (Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows 2003 Server, Windows Vista, Windows 2008 Server, Windows 7).
Interpreter poleceń
System operacyjny
Polecenie
MS-DOS (dyskietka startowa, dysk instalacyjny)
Windows 95, Windows 98, Windows Me
fdisk
Konsola odzyskiwania (płyta instalacyjna)
Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows Server 2003, Windows Vista, Windows Server 2008, Windows 7, Windows Server 2012, Windows 8
diskpart
Tabela 1. Polecenia pozwalające na stworzenie partycji systemowej
Jeżeli mamy możliwość podłączenia dysku twardego do komputera z działającym systemem Windows, możemy posłużyć się dowolnym programem do partcjonowania.
W każdym przypadku musimy utworzyć przynajmniej jedną partycję o takim rozmiarze, aby pomieścić wszystkie pliki odzyskiwanego systemu operacyjnego. Należy również pamiętać, aby utworzoną partycję oznaczyć jako aktywną.
Po utworzeniu partycji systemowej musimy ją sformatować. Format systemu plików może być dowolny, niezależnie od formatu stosowanego pierwotnie. Zarówno w systemie MS-DOS, jak i w konsoli odzyskiwania, mamy do dyspozycji polecenie FORMAT. Wywołujemy je z parametrem oznaczającym literę dysku oraz, ewentualnie, formatem systemu plików (np.: format C: /FS:FAT32).
Po utworzeniu i sformatowaniu partycji systemowej przystępujemy do wypakowania plików z archiwum.
Odtworzenie plików z kopii zapasowej
W FBS Server wybieramy zakładkę Odzyskiwanie, zaznaczamy archiwum i odzyskujemy wszystkie pliki do wskazanej lokalizacji za pomocą polecenia Wypakuj.
Jeżeli odtwarzamy system operacyjny na nowy dysk twardy, który nie jest jeszcze zamontowany w komputerze docelowym, możemy podłączyć go do serwera archiwizacji lub do innego komputera w sieci LAN. Przy wypakowywaniu plików z archiwum wystarczy wskazać nowo utworzoną partycję.
Jeżeli dysk twardy jest już zamontowany w komputerze docelowym i nie chcemy go demontować, będziemy musieli wyodrębnić pliki do katalogu tymczasowego, a następnie skopiować je na płytę CD/DVD, pamięć USB lub zewnętrzny dysk twardy i przenieść do komputera docelowego.
Utworzenie sekcji rozruchowej
Po włączeniu komputera BIOS wczytuje pierwszy sektor z dysku startowego, tak zwany MBR (Master Boot Record). Niewielki program zapisany w MBR uruchamia kolejny, niewielki program zapisany pierwszym sektorze aktywnej partycji (boot sector), a ten z kolei ładuje system operacyjny.
Sformatowany dysk, na który skopiowaliśmy pliki systemu operacyjnego, należy uzupełnić o te brakujące, początkowe sektory dysku i partycji. Uruchomienie komputera z pominięciem tej czynności spowoduje wyświetlenie komunikatu:
Rys. 1 Brak systemu operacyjnego na dysku uznanym przez BIOS za dysk startowy
W systemach Windows 9x/Me należy uruchomić komputer z dyskietki startowej lub z płyty instalacyjnej i wykonać polecenie sys.com (np. SYS C:). Polecenie to ponownie zapisze kod rozruchu systemu Windows 95, Windows 98 lub Windows Me przy użyciu odpowiednich informacji bloku parametrów systemu BIOS.
W systemach Windows NT, Windows 2000, Windows XP i Windows 2003 należy uruchomić komputer z płyty instalacyjnej, a następnie przejść do konsoli odzyskiwania. W wierszu poleceń wpisujemy komendę fixboot (np. fixboot C:). Zapisuje ona na partycji systemowej nowy sektor rozruchowy (ang. boot sector).
W systemach Windows Vista, Windows 7 i Windows 2008 Server procedura wygląda podobnie. Uruchamiamy komputer z płyty instalacyjnej i przechodzimy do konsoli odzyskiwania. W wierszu polecenia wpisujemy komendę bootrec z parametrem fixboot (np. bootrec /fixboot). Polecenie to jest odpowiednikiem, znanego z poprzednich wersji Windows, polecenia Fixboot i zapisuje na partycji systemowej nowy sektor rozruchowy. Jeżeli system operacyjny jest przenoszony na dysk innego typu (SCSI/ATA) lub o innej geometrii niż dysk pierwotny,
to należy jeszcze wykonać polecenie bootrec z parametrem rebuildbcd (np. bootrec /rebuildbcd). Odbuduje ono repozytorium informacji BCD, które zawiera informacje o sprzęcie potrzebne do załadowania systemu operacyjnego.
Interpreter poleceń
System operacyjny
Polecenie
MS-DOS (dyskietka startowa, dysk instalacyjny)
Windows 95, Windows 98, Windows Me
sys
Konsola odzyskiwania (płyta instalacyjna)
Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows 2003
fixboot
Konsola odzyskiwania (płyta instalacyjna)
Windows Vista, Windows Server 2008, Windows 7, Windows Server 2012, Windows 8
bootrec /fixboot bootrec /rebuildbcd (w przypadku zmiany rodzaju dysku)
Tabela 2. Polecenia służące do utworzenia sekcji rozruchowej
Podsumowanie
Jak widać odtworzenie systemu operacyjnego z kopii bezpieczeństwa nie jest czynnością skomplikowaną. Nie jest również czasochłonne. Przywrócenie systemu operacyjnego Windows zajmie, w zależności od wersji, od kilku do kilkunastu minut z czego większość poświęcimy na formatowanie dysku i kopiowanie plików.
Poniżej znajduje się opis najczęściej stosowanej procedury odtwarzania po awarii pełnego systemu operacyjnego na nowym dysku twardym.
Typowa procedura odzyskiwania systemu operacyjnego na nowy dysk twardy
Podłączyć nowy dysk twardy do działającego komputera (najlepiej bezpośrednio do serwera backupu)
utworzyć nową partycję
oznaczyć partycję jako aktywną
sformatować partycję
skopiować na partycję wszystkie pliki z kopii zapasowej
Podłączyć dysk do komputera docelowego
uruchomić komputer z płyty instalacyjnej i wybrać opcję naprawy
utworzyć sektor rozruchowy
wyjąć płytę instalacyjną
uruchomić ponownie komputer
Objaśnienia
1b - partycję można oznaczyć jako aktywną w konsoli Zarządzania dyskami lub przy pomocy polecenia fdisk/diskpart 1c - dysk może być sformatowany przy użyciu takiego samego systemu plików jaki był stosowany pierwotnie lub innego
2b - sektor rozruchowy należy utworzyć przy pomocy Konsoli odzyskiwania i polecenia z tabeli nr 2 lub przy pomocy opcji automatycznej naprawy wbudowanej w instalator Windows
Wszystkie opisane powyżej kroki postępowania przy odzyskiwaniu systemu są ważne. Pominięcie któregokolwiek punktu może skutkować tym, że system operacyjny się nie uruchomi.
Powyższa procedura stanowi jednak tylko przykład postępowania. Bardziej zaawansowaniu użytkownicy mogą zastosować inne narzędzia i inną kolejność poszczególnych kroków
potrzebnych do uruchomienia systemu.